Meest voorkomende vitamine en mineralen tekorten

Na een bariatrische ingreep heeft een patiënt postoperatief een vergrote kans op vitaminen en mineralendeficiënties. Dit wordt veroorzaakt door het veranderde eetpatroon, de malabsorptie door de omleiding van het duodenum en de maagvolumeverkleining. Een Gastric Sleeve geeft een verhoogde kans op een vitamine B12-deficiëntie door het grotendeels ontbreken van de intrinsic factor. Gastric Bypass en Mini Gastric Bypass geeft, naast een kans op vitamine B12-deficiëntie, door de malabsorptie, ook een verhoogde kans op deficiënties in ijzer, zink, albumine en vitamine A. 

Wij adviseren onze patiënten om gebruik te maken van supplementen welke speciaal voor bariatrische patiënten zijn ontwikkeld, deze worden WLS supplementen (weight loss surgery) genoemd. Recente studie toont aan dat patiënten minder tekorten ontwikkelen bij gebruik van deze preparaten. Deze supplementen zijn via verschillende fabrikanten op internet te bestellen. Preoperatief, een half jaar na de operatie, één jaar na de operatie en vervolgens levenslang jaarlijks, dient het bloed te worden gecontroleerd op de volgende waarden: hemoglobine, leukocyten, trombocyten, ferritine, foliumzuur, vitamine B1, vitamine B6, vitamine B12, natrium, kalium, kreatinine, eGFR, calcium, albumine, magnesium, anorganisch fosfaat, vitamine D, ASAT, ALAT, alkalisch fosfatase, gamma GT, HbA1c, CRP, vitamine A en zink. Aan de hand van de bloeduitslagen wordt er bij deficiënties of afwijkingen advies gegeven. Na een bariatrische ingreep dient er adequaat gesuppleerd te worden en gezien de malabsorptie eerder dan u regulier gewend bent. Hoe de deficiënties gesuppleerd dienen te worden, wordt verderop in deze folder advies over gegeven. 

In de eerste vijf jaar na de ingreep wordt de bloedafname verricht tijdens de jaarlijkse polikliniekafspraak. Daarna kan dit worden overgenomen door de huisarts bij een stabiele situatie. Jaarlijkse controle blijft noodzakelijk gezien de kans op het ontstaan van tekorten ook enkele jaren na de ingreep.

Vitamine B12 
Vitamine B12 bindt zich aan intrinsic factor, een eiwit dat in de maag wordt geproduceerd. Gebonden vitamine B12 wordt vervolgens in het ileum opgenomen. De maag produceert intrinsic factor na vulling met voedsel. Na een bariatrische ingreep is van het laatste in mindere mate sprake. Door het tekort aan intrinsic factor kan een tekort aan vitamine B12 ontstaan, waardoor dit een veelvoorkomende deficiëntie

Hemoglobine en ferritine 
Postoperatief krijgt tussen de 20 en 49% van de patiënten te maken met een ijzergebreksanemie. Vooral de groep menstruerende vrouwen heeft een vergrote kans op het ontwikkelen van een deficiëntie. Het gebrek aan ijzer, de veroorzaker van een ijzergebreksanemie, wordt voornamelijk veroorzaakt door een verminderde ijzerinname, verminderde maagzuursecretie en de verminderde mogelijkheid tot opname van het gastro-enterale systeem door de omleiding van het duodenum en jejunum. 

Na een bariatrische ingreep is het advies om een hemoglobine altijd in combinatie met een ferritine te prikken. Door de geringe opname van ijzer dient er vroegtijdig gestart te worden met suppletie aan de hand van de ferritine-uitslagen om zo een anemie te voorkomen. Geadviseerd wordt om naar het beloop van het hemoglobine en ferritine te kijken. Een stabiel ferritine van 32 ug/L is beter dan een daling van 240 ug/L naar 50 ug/L (ondanks dat 50 ug/L nog ruim boven de grens van de normaalwaarde is). Bij (plotseling) verlaagde waarde(n) is in eerste instantie een anamnese nodig om te beoordelen of er naast de bariatrische ingreep een andere oorzaak kan zijn voor het ijzertekort (voeding, ontlastingspatroon, risico op darmpoliepen of darmkanker, bloeddonor, (heftige menstruaties). Het kan nodig zijn hier verder onderzoek naar te doen of dit te behandelen.

Reden tot overleg/ verwijzing internist
Door het gebruik van de multivitamine is het mogelijk dat er bij patiënten een verhoogd ferritine ontstaat. Bij een ferritine >500 is er een aanwijzing voor een mogelijke ijzerstapeling. Er wordt aangeraden om dan een transferrinesaturatie en CRP te laten bepalen, indien de transferrinesaturatie >45% dient patiënt te worden doorverwezen naar een internist. Wanneer er een plotselinge hemoglobinedaling en of ferritinegebrek ontstaat langere tijd postoperatief, is het tevens raadzaam om patiënt hier verder op te laten onderzoeken. 

Behandeling bij hemoglobine en ferritine 

In eerste instantie wordt er bij een ferritine <30 altijd gestart met ferrofumaraat. Omdat vitamine C de opname van ijzer bevordert, is het advies dit in combinatie met de ferrofumaraat in te nemen. Evaluatie vindt na zes weken plaats door een hemoglobine- en ferritinecontrole. Wanneer er sprake is van een verlaagd hemoglobine en ferritine wat niet verbetert na het gebruik van ferrofumaraat dient patiënt naar een internist in de eigen regio verwezen te worden voor parenterale ijzersuppletie.

Calcium gecorrigeerd 
Referentiewaarde: 2,20-2,60 mmol/l

Albumine
Een verlaagd albumine kan ontstaan na een bariatrische ingreep doordat grote hoeveelheden eiwitten verloren gaan via de ontlasting. Na een bariatrische ingreep wordt geadviseerd dagelijks minimaal 60 gram eiwit per dag binnen te krijgen. Bij een laag albumine kan een eiwit verreikt dieet soms noodzakelijk zijn, eventueel door middel van eiwitpoeder of drinkvoeding. Echter kan een verlaagd albumine ook worden veroorzaakt door andere ziekten, waardoor nader onderzoek door een internist dan ook noodzakelijk is.